درباره اعتیادآورترین مواد مخدر و آسیب های آنها چقدر آگاهی دارید؟
به گروهی از ترکیبات طبیعی یا شیمیایی که پس از مصرف در فرد حس وابستگی ایجاد می کند، مواد اعتیادآور گفته می شود. اکثر این مواد مخدر که تنوع بسیار زیادی نیز دارند، سرخوش نما هستند. برخی از آنها بسیار قوی بوده و برخی ضعیف ترند. اگر مصرف این مواد ادامه یابد، بدن فرد برای ارضا و احیا به آن ماده یا ماده قوی تر از آن نیاز دارد. مهم ترین نکته در این رابطه این است که اعتیاد یک بیماری است. یک بیماری مزمن مغزی که دائماً پیشروی کرده و عود می کند. در این بیماری، ساختار مغز و سیستم عصبی دستخوش تغییراتی شده و هوشیاری فرد به مرور کاهش می یابد. گاهی تعییرات مغزی برای همیشه ماندگار شده و موجب ناهنجاری های رفتاری و اخلاقی در فرد می شود. مواد مخدر، بر اساس اثرات بر جاگذاشته روی مغز، به سه گروه عمده تقسیم می شوند.
- آرام بخش: مصرف این مواد موجب کاهش ضربان قلب، فشار خون، سرعت تنفس و واکنش های مغزی می شود.
- محرک: این مواد، برعکس مواد آرام بخش عمل کرده و محرک سیستم عصبی است.
- توهم زا: این مواد باعث ایجاد توهم، اختلال در حافظه و لرزش بدن می شود.
همه مواد مخدر خطرناک هستند و آسیب های جبران ناپذیری به جای می گذارند. در این مقاله سعی شده پنج نمونه از مخرب ترین این موادها مورد بررسی و معرفی قرار گیرد. در انتخاب این مواد، معیارهایی همچون شدت تخریب و صدمات، میزان وابستگی و لذت ایجاد شده میزان تأثیر گذاری بر هورمون دوپامین مغز و … ملاک قرار گرفته است.
هروئین
هروئین، خطرناک ترین ماده مخدر از نوع آرام بخش و بسیار اعتیادآور است. این جایگاه به خاطر اثرات مخرب این ماده بر مغز به دست آمده است. مهم ترین مشکل این ماده، افزایش غیرعادی هورمون دوپامین در مغز است. افزایش این هورمون در مغز موجب بیشتر شدن اشتیاق، انگیزه و انرژی در فرد می شود. همچنین در این حالت میزان موفقیت افراد افزایش می یابد. اما اگر میزان دوپامین کاهش یابد، فرد کم انرژی شده و احساس خستگی می کند. جهت حفظ سلامتی و دوری از افسردگی باید با راهکارهایی طبیعی سطح این هورمون بالا نگهداشته شود. اما اگر برای افزایش این هورمون از عامل خارجی استفاده شود، در تولید آن اختلال ایجاد می شود. به این صورت که فقط در حضور این عامل خارجی سطح هورمون بالا رفته و در غیاب آن خیر (شرطی می شود). در نتیجه سیستم دوپامین مغز دچار اختلال می گردد. مصرف هروئین می تواند سطح این هورمون را در زمان مصرف به بیش از ۲۰۰ برابر حد طبیعی برساند گاهی تغییر ناگهانی میزان این هورمون تا این حد، می تواند موجب مرگ فرد مصرف کننده شود. علاوه بر آسیب های مغزی از مهم ترین آسیب های ایجاد شده توسط این ماده می توان به مشکلات قلبی-عروقی، کلیوی، کبدی، ابتلا به عفونت، هموروئید و سوء تغذیه اشاره کرد.
کوکائین
کوکائین، از گروه مواد مخدر محرک و بسیار خطرناک است. به دلیل مشکلات جدی جسمی و روحی ایجاد شده طی مصرف، در این جایگاه قرار گرفته است. بخش اصلی صدمات این ماده مخدر بر مغز است. متأسفانه کوکائین بعد از اولین استفاده، وابستگی شدیدی از لحاظ جسمی و روانی ایجاد می کند. زیرا نورون های مغزی را به شدت درگیر کرده و موجل افزایش چندین برابری هورمون دوپامین در مغز می شود. البته این پایان کار نیست و مشکلات ریوی، قلبی، تنفسی، تشنج، سکته قلبی و مرگ ناگهانی را نیز به آسیب های کوکائین اضافه کنید.
نیکوتین
یکی دیگر از خطرناک ترین مواد مخدر، نیکوتین است که نوعی محرک محسوب می شود. بخش اصلی تنباکو را نیکوتین تشکیل داده و آن را اعتیادآور کرده است. بیشترین اثر منفی نیکوتین بر مغز و سیستم دوپامین آن است. نیکوتین موجود در تنباکو و سیگار، سالانه جان میلیون ها انسان را می گیرد. این آمار هر ساله رو به افزایش است. به نحوی که سازمان بهداشت جهانی پیش بینی کرده است که این میزان برای سال ۲۰۳۰ به بالای ۸ میلیون نفر برسد.
باربیتورات ها
به گروهی از مواد خواب آور و آرام بخش که در دوزهای مختلف در داروهای بیهوش کننده و ضد تشنج استفاده می شوند، باربیتورات می گویند. این مواد اعتیادآور بوده و با تأثیرگذاری بر سیستم عصبی موجب آرامش فرد می شوند. ممکن است این مواد در ابتدا به عنوان کم کننده استرس و اضطراب و برای درمان کم خوابی استفاده شوند؛ اما باید توجه داشت که مغز به مرور زمان به این مواد وابسته شده و نبود آن در فعالیت های مغزی اختلال ایجاد می کند. همچنین استفاده از این مواد در دوز بالا، می تواند موجب ایست تنفسی و مرگ شود. در گذشته برای درمان برخی بیماری ها، از داروهای محتوی باربیتورات ها تجویز می شد. اما با مشخص شدن خطرات این مواد برای بدن و مشکل وابستگی، استفاده از آنها کمتر شده و سعی شده از درمان های جایگزین استفاده شود.
الکل
یکی دیگر از مواد خطرناک اعتیادآور، الکل است. قانونی بودن مصرف این ماده در بسیاری از کشورها، از آسیب ها و خطرات آن نمی¬کاهد. برخی کارشناسان اعتقاد دارند الکل، مخرب ترین ماده مخدر است. زیرا آسیب های جدی در بدن ایجاد کرده و همین آسیب ها می تواند فرد را به کام مرگ بکشاند. مهم ترین بخش بدن که تحت تأثیر الکل قرار می گیرد، مغز است. مصرف الکل می تواند سطح هورمون دوپامین مغز را ۴۰ الی ۳۶۰ درصد افزایش دهد. متأسفانه آمارهای خوبی در این زمینه وجود ندارد و از اعتیاد ۲ میلیارد نفر در سراسر جهان به مصرف الکل خبر می دهد. لازم به ذکر است که سالیانه میلیون ها نفر در جهان به خاطر سوء مصرف این ماده جان خود را از دست می دهند.
