این مقاله به معرفی استخاره و چرایی استفاده از آن اختصاص داده شده است. در صورت علاقه مندی می توانید ما را تا پایان همراهی کنید.
معنی استخاره
شاید برای شما نیز پیش آمده باشد که در یک موقعیت حساس زندگی و دوراهی قرار گرفته و در اتخاذ تصمیم نهایی ناتوان شده اید. استخاره یکی از راهکارهای دینی گریز از این وضعیت و رهایی از شک و تردید و دودلی است. در واقع استخاره نوعی دعاست که طی آن انسان از خداوند در انجام کاری مدنظر، طلب خیر می کند. علت طلب خیر از خداوند این موضوع است که مالکیت جهان آفرینش و زندگی تمام انسان ها از آن خداوند کریم است و او از سرنوشت تمامی موجودات و عواقب امور آگاهی دارد. به همین دلیل انسان می تواند در انجام کارها از مالک حقیقی و پروردگار خود خیر و برکت طلب کند. استخاره به دو شکل انجام می شود که در یک مورد از آن، انسان از خداوند توفیق انتخاب بهترین راه را درخواست می کند. علاوه بر این ممکن است انسان با استفاده از عقل و مشورت با بزرگان یک راه را انتخاب کرده و با استخاره از خداوند، خیر و برکت در این راه را مسألت کند.
در چه شرایطی می توان از استخاره استفاده کرد؟
در رابطه با انجام استخاره روایات و احادیث مختلفی وجود دارد که صحت انجام این عمل را تایید می کند. به عنوان مثال؛
امام صادق علیه السلام می فرمایند: خداوند فرموده که این از بدبختی بنده من است که کاری از کارهایش را بدون استخاره و طلب خیر از من انجام دهد. (وسائل الشیعه- جلد۸- صفحه ۷۹)
وجود این روایات به این معنی نیست که انسان بلافاصله در هر کاری اقدام به استخاره کند. خداوند برای حل هر مشکلی به انسان قوه و نعمت عقل بخشیده است. انسان باید با استفاده از عقل و درک، تمامی جوانب کار را بررسی کرده و درستی یا غلطی آن را متوجه شود.
گزینه و راهکار بعدی برای افرادی است که با توسل به قدرت عقل از حل مشکل مدنظر ناتوان مانده اند. مشورت در این مرحله چاره ساز است و می تواند کمک وافری به افراد مردد و دچار تردید کند. اهمیت این مساله در اسلام به حدی است که آیاتی در قرآن کریم برخی احادیث، در این رابطه بیان شده است.
از جمله این آیات و احادیث به موارد ذیل می توان اشاره کرد:
- و امرهم شوری بینهم؛ و کارشان را به مشورت انجام می دهند (سوره شوری- یه ۳۸)
- و شاورهم فی الامر؛ ای پیامبر، در کارها با آنان مشورت کن (سوره آل عمران- یه ۱۵۹)
- لا ظهیر کالمشاوره؛ پشتیبانی همانند مشورت کردن نیست (نهج البلاغه- کلمات قصار ۵۲)
افرادی که از طریق عقل و فکر به نتیجه نرسیده و همچنان در شک و تردید تصمیم گیری باقی مانده اند، می توانند به بزرگان و افراد دانا و آگاه مراجعه کرده و از تجربیات آنها استفاده کنند. استخاره راهکاری دیگر برای افرادی است که نتیجه لازم را از طریق مشورت به دست نمی آورند. به عبارت دیگر کسانی که نتیجه گیری آنها از طریق مشورت به سرانجام نمی رسد، به استخاره روی می آورند.
انجام استخاره برای هر کاری مجاز نیست و کار مدنظر بایستی درست و از لحاظ شرعی مانعی نداشته باشد. خوب است بدانید که انجام و اجرای پاسخ استخاره نیز واجب نبوده و می توان برخلاف آن نیز عمل کرد. اما بهتر است به نتیجه حاصله حتی اگر خلاف خوشایند شماست که همان مصلحت خداوند است احترام گذاشته شود.
آداب استخاره
استخاره به هر شکلی و وسیله ای که انجام شود، آداب مشخصی دارد و بهتر است در زمان انجام این شرایط مدنظر قرار گیرد. این شرایط و آداب عبارتند از:
- برای استخاره از لحاظ ساعت و زمان انجام، محدودیتی وجود ندارد. ولی بهتر است این کار در ساعت اقامه اذان و نماز صورت گیرد.
- بهتر است فرد استخاره کننده وضو داشته و رو به قبله باشد.
- در رابطه با مکان انجام استخاره نیز وضعیت، مشابه ساعت استخاره است. برای این منظور مکان های مقدس همچون مسجد، حرم ائمه اطهار و امام زادگان بهترین مکان ها هستند.
- استخاره در بهترین حالت توسط خود شخص انجام می شود و حدیثی در این رابطه وجود ندارد که شخصی به وکالت از دیگری این عمل را انجام دهد. اما در صورت نابلدی، ناآگاهی و عدم درک و فهم معارف قرآنی می تواند انجام آن را به عالمان و بزرگان دینی واگذار کند.
انواع استخاره
انواع مختلفی از استخاره توسط ائمه و بزرگان دین معرفی شده که شامل استخاره با نماز، دعا، ذات الرقاع، قرآن و تسبیح می باشد.
استخاره با نماز
دو رکعت نماز با سوره های خاص و به شکلی که روایت است، خوانده شده و از خداوند طلب خیر در کار می شود. این نماز به نظر علمای امامیه و بیشتر علمای اهل سنت مستحب است.
استخاره با دعا
در این روش فرد به دعاهای وارد شده در این رابطه رجوع کرده و پس از ختم قرائت، از ذکر استخیر الله استفاده می کند. سپس به قلب خود رجوع کرده و هر آنچه که خداوند به قلبش انداخته را انجام می دهد.
استخاره با ذات الرقاع
این نوع استخاره بسیار مورد توجه و تاکید بزرگان دین بوده و روایات زیادی درباره آن وجود دارد. برای شروع شش کاغذ را آماده کرده و روی سه مورد آن عبارت بسم الله الرحمن الرحیم. خیره من الله العزیز الحکیم، لفلان بن فلان. اِفْعَل (انجام بده) و روی سه مورد دیگر همین عبارت با پایان لاتفعل (انجام نده) را درج کنید. سپس آنها را زیر سجاده قرار داده و اقدام به خواندن دو رکعت نماز کنید. در پایان نماز صد بار ذکر أستخیر الله برحمته خیرهً فی عافیه را در سجده خوانده و سپس کاغذ ها را بیرون آورده و به هم می زند. در وهله اول موظف است سه برگه را انتخاب کند. اگر پاسخ هر سه برگه مشابه بود که نتیجه مشخص است. در غیر اینصورت باید پنج برگه را انتخاب و بر اساس حداکثر عمل کند.
استخاره با قرآن
فرد نیت کرده و قرآن را باز می کند. اولین آیه از صفحه سمت راست، پاسخ استخاره است.
استخاره با تسبیح
دستورالعمل های مختلفی برای این نوع استخاره بیان شده که رایج ترین آن ذکر سه باره صلوات و جدا کردن بخشی از تسبیح است. سپس مهره ها را به صورت دوتایی جدا کرده تا به پایان برسد. اگر آخرین مهره ها زوج باشند، نشانه انجام کار و اگر فرد باشند، نشان عدم انجام کار است.