از نقش جاسوس افزارها در گوشی های هوشمند چقدر اطلاع دارید؟

بدافزارها به برنامه هایی گفته می شوند که برای سوء استفاده از ابزارهای دیجیتال مثل گوشی های هوشمند، رایانه ها و … طراحی شده و می توانند موجب آسیب و خسارت شوند. بدافزارها بر اساس نوع عملکرد و هدفی که دنبال می کنند، انواع مختلفی را شامل می شوند. مهم ترین آنها شامل ویروس ها (بدافزار مسری)، جاسوس افزار، آگهی افزارها، کرم ها، بارگیرها و … می باشد. در این مقاله جاسوس افزار به عنوان یکی از این مخرب ترین بدافزارها یعنی مورد بررسی قرار گرفته است. سعی شده درباره راه های آلودگی، نشانه ها و اهداف توضیحاتی ارائه گردد.

جاسوس افزار چیست و با چه هدفی طراحی می شود؟
جاسوس افزار به برنامه ای گفته می شود که به محض ورود به گوشی و بدون اینکه کاربر متوجه شود، شروع به جمع آوری اطلاعات می کند. سپس اطلاعات به مرکز اصلی ارسال و برای اهداف مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. اهداف استفاده از این نوع بدافزار می تواند نظامی و امنیتی باشد و برای استفاده بر ضد کشورها استفاده شود. اما گاهی اهداف تجاری است و از اطلاعات برای سنجش افکار عمومی و جهت یابی علاقه مندی های کاربران برای رسیدن به سهم بیشتری از بازار استفاده می شود.

جاسوس افزارها ممکن است به صورت خانگی یا شرکتی باشند. در جاسوس افزارهای خانگی، جامعه هدف بسیار کوچک تر از نوع دوم است. این نوع برنامه ها مثلا توسط والدین نصب می شوند و وسیله ای برای کنترل فرزندان در فضای مجازی یا شبکه های اجتماعی هستند. این برنامه های نظارتی در بسیاری از کشورها مجوز دارند و قانونی فعالیت می کنند. اما جاسوس افزارهای شرکتی، برای کاربران بیشتر و با اهداف بزرگ تری طراحی می شوند. شرکت ها به این شکل عمل می کنند که ابتدا یک برنامه با اهداف مختلف علمی، فرهنگی، سرگرمی و … طراحی می کنند. اما قبل از عرضه به کاربران یک جاسوس افزار را به آن پیوست می کنند. کاربران بی خبر نیز فقط به ظاهر برنامه توجه کرده و آن را دانلود و نصب می کنند. این برنامه ها اغلب به شکل رایگان در اختیار کاربران قرار می گیرند تا گوشی های بیشتری را آلوده کنند. درآمد اصلی این شرکت ها نه از فروش این برنامه ها بلکه از راه فروش اطلاعات جمع اوری شده است.

جاسوس افزار برای چه دستگاه هایی می تواند خطرآفرین باشد؟
واژه جاسوس افزار اولین بار در سال ۱۹۹۴ در رابطه با رایانه به کار برده شد. اما این به معنی در امان بودن سایر ابزار هوشمند از انواع جاسوس افزار نیست. شاید گوشی های همراه در گذشته و به دلیل سادگی در معرض این نوع بدافزار نبوده اند. اما امروزه و بنابر تغییراتی مثل توسعه سخت افزاری و نرم افزاری و همچنین دسترسی به اینترنت، گوشی های هوشمند به محیط بسیار مناسبی برای فعالیت جاسوس افزارها بدل شده است.

اما چگونه متوجه آلوده شدن گوشی خود به جاسوس افزار شویم؟
راه مشخصی برای تشخیص آلوده بودن گوشی همراه به جاسوس افزار وجود ندارد. اما گاهی مواردی رخ می دهد که می تواند راهنمای شما باشد. در وهله اول ممکن است سرعت گوشی شما به میزان قابل توجهی کاهش یافته و به اصطلاح هنگ کند. یکی دیگر از علائم، مصرف غیر عادی شارژ باتری گوشی حتی در صورت استفاده نکردن است که به داغ شدن بدنه گوشی منجر می شود. علاوه بر شارژ باتری، دیتای کاربر نیز بیشتر مصرف می شود. علت آن نیز نیاز جاسوس افزار به اینترنت برای ارسال اطلاعات به مقصد اصلی است. علاوه بر این موارد، دریافت پیامک های مشکوک یا روشن خاموش شدن بی دلیل گوشی نیز، ممکن است رخ دهد. البته مشاهده این علائم، به صورت قطعی نشان از آلودگی گوشی به جاسوس افزار نیست و می تواند دلایل دیگری داشته باشد.

جاسوس افزار چگونه وارد فضای گوشی هوشمند می شود؟
بدافزارها، راه های مختلفی برای ورود به گوشی های هوشمند دارند. اما جاسوس افزار برای ورود به این محیط محدودتر است و فقط می تواند از طریق نصب برنامه های آلوده فعال شود. این در حالیست که برای ورود به محیط رایانه می تواند از راه های متنوع تری مثل سی دی یا فلش آلوده و همچنین پنجره های پاپ آپ استفاده کند.

چگونه می توان از گوشی خود در برابر این نوع بدافزار حفاظت کنیم؟
تنها کاری که می توانید برای مقابله با جاسوس افزارها انجام دهید این است که هر برنامه ای را از هر سایتی دریافت و نصب نکنید. برنامه های مورد نیاز خود را از فروشگاه های معتبر خریداری یا دریافت کنید. از مزایای این فروشگاه ها سطح نظارت آنهاست و این که برنامه ها از لحاظ الودگی به انواع بدافزار ارزیابی می شوند.

در صورت آلوده شدن چه وظیفه ای داریم؟
اگر از آلوده شدن گوشی خود مطمئنید، به دنبال برنامه مولد جاسوس افزار باشید و آن را حذف کنید. اگر برای یافتن برنامه آلوده اطمینان ندارید، می توانید از نرم افزارهای ضد جاسوس افزار که برای این هدف طراحی شده اند، استفاده کنید.