سلیاک چیست و چگونه باید آن را درمان کرد؟

بیماری های گوارشی به بیماری هایی گفته می شود که بخش های مختلف سیستم گوارشی از جمله مری، معده و روده را درگیر می کند. شیوع بیماری های گوارشی امروزه با توجه به تغییر سبک زندگی بیشتر شده و باید به نحوی کنترل شوند. سلیاک یکی از این بیماری های گوارشی است که مربوط به روده کوچک بوده و علائم مختلفی دارد که در صورت بی توجهی، می تواند به بیماری های خطرناک و جدی منجر شود. این مقاله به معرفی کامل این بیماری, علائم و راه درمان آن اختصاص دارد.

سلیاک چیست؟
سلیاک یک بیماری خود ایمنی است که با نام های دیگری همچون آنتروپاتی حساس به گلوتن نیز نامیده می شود. در این بیماری بدن تحمل گلوتن موجود در غلاتی مثل جو و گندم را نداشته و در صورت وجود با آن مقابله می کند. در این بین پرزهای روده آسیب دیده و جذب بسیاری از مواد مغذی مورد نیاز بدن را با اختلال جدی مواجه می کند.

نکته ای که در رابطه با این بیماری وجود دارد ارثی بودن آن است. در واقع می تواند از نسلی به نسل دیگر منتقل شود و احتمال انتقال بین ۱۰ الی ۱۵ درصد است. در ایران پیش بینی می شود که یک درصد جمعیت یعنی حدود ۷۰۰ الی ۸۰۰ هزار نفر به این بیماری مبتلا باشند. البته این بیماری در برخی نهفته بوده و فرد متوجه آن نیست. سن مخصوصی برای این بیماری وجود ندارد و هر دوره ای می تواند خود را نشان دهد. گاهی بیماری به صورت نهفته و بدون هیچ علامتی در فرد وجود دارد. سپس با یک اتفاق مثل بارداری، عمل جراحی، استرس شدید یا عفونت خود را نشان می دهد.

علائم این بیماری چیست؟
این بیماری علائم مختلفی دارد که بر اساس گستردگی می توانند خفیف یا شدید باشند. بیشتر این مشکلات به دلیل اختلال در جذب مواد مغذی مورد نیاز بدن مثل کلسیم، آهن و … ایجاد می شوند. البته گاهی بیماری به اصطلاح خاموش بوده و هیچ علامتی را نشان نمی دهد. علائم مشاهده شده می توانند گوارشی یا غیر گوارشی باشند. در ادامه مهم ترین این علائم ذکر شده اند.

  • شکم درد
  • نفخ و اسهال مداوم
  • درد استخوان و پوکی آنها که به دلیل اختلال در جذب کلسیم و ویتامین دی ایجاد می شود
  • درد مفصل و تورم آنها
  • کم خونی به دلیل فقر آهن و فولیک اسید
  • کاهش وزن به دلیل نرسیدن مواد مغذی و معدنی لازم
  • رشد کم در مقایسه با افراد سالم که بیشتر در کودکان نمود پیدا می کند
  • گرفتگی عضلات که به دلیل کمبود کلسیم و منیزیم رخ می دهد.
  • خستگی و کوفتگی که به دلیل فقر پتاسیم به وجود می آید
  • افزایش خونریزی در بدن و مشکل در انعقاد به دلیل نبود ویتامین کا
  • مشکلات عصبی که به دلیل کمبود ویتامین های گروه بی ایجاد شده و در صورت وخیم شدن می تواند به انواع بیماری های عصبی مثل افسردگی، میگرن و … منجر شود.
  • اختلال در بینایی به دلیل کمبود ویتامین آ
  • ورم کردن با به اصطلاح ادم بدن که به دلیل کمبود پروتئین و تجمع آب در بافت های بدن ایجاد می شود
  • تشنج
  • سوزن سوزن شدن انگشتان
  • اختلال در دوران قاعدگی
  • پوسیدگی دندان ها
  • آفت دهانی و مشکلات لثه
  • جوش های پوستی با خارش شدید که به دلیل اختلال در آنزیم های کبدی دیده می شود.

روش تشخیص بیماری چیست؟
گاهی این بیماری بر اثر علائم بیماری و گاهی کاملاً اتفاقی تشخیص داده می شود. فرد مراجعه کننده برای اطمینان از ابتلا ابتدا تحت ازمایش سرولوژیک قرار می گیرد. سپس برای آگاهی از وضعیت بیمار آزمایش های آندوسکوپی و نمونه برداری از روده کوچک انجام می شود. البته برخی بیماران با داشتن علائمی مشابه آنچه در بالا ذکر شد به پزشک مراجعه و تحت آزمایش های مذکور قرار می گیرد؛ اما ابتلای فرد به بیماری تایید نمی شود.اما با استفاده از رژیم مناسب و بدون گلوتن برای این بیماران، تمامی علائم آنها برطرف می شود. از این رو به این افراد بیماران حساس به گلوتن غیر سلیاکی می گویند. فراوانی این افراد بسیار بیشتر از نوع سلیاکی است و حدود ۳ الی ۵ میلیون تخمین زده می شوند.

درمان این بیماری به چه طریقی امکان پذیر است؟
درمان قطعی و دارویی خاصی برای درمان این بیماری وجود ندارد. ملاک اصلی مانع شدن برای ورود گلوتن به بدن است. این کار با استفاده از رژیم های غذایی خاص امکان پذیر است. رژیم غذایی فاقد گلوتن باید به شکل مادام العمر مورد استفاده قرار گیرد. البته این کار سختی های خاص خود را دارد؛ زیرا بیشتر مواد غذایی اطراف ما دارای گلوتن طبیعی یا افزودنی می باشند.

بهترین کار برای این افراد گنجاندن مواد غذایی تک ماده ای و فرآوری نشده در برنامه غذایی است. این گونه رژیم ها، مزایا و معایب خود را دارد که با مشورت با یک پزشک متخصص تغذیه می توانید یک برنامه مناسب برای خود تهیه کرده و معایب آن را به حداقل برسانید.
بهبودی پس از رعایت این رژیم می تواند از سه ماه تا دو سال طول بکشد. طی این دوره، پرزهای آسیب دیده روده به خاطر وجود گلوتن، مجدد ترمیم شده و شرایط به حالت عادی بازمی گردد. اما در صورت بی توجهی به این بیماری، علائم به مرور حادتر شده و مشکلاتی مثل اسهال شدید، سرطان های بدخیم و … گریبان گیر فرد خواهد شد.

فیسبوک توییتر گوگل + لینکداین تلگرام واتس اپ کلوب

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *